Motor Yağının Önemi

Motor yağı, motorun tüm hareketli aksamı üzerinde asılı kalıp, film şeklinde ince bir tabaka oluşturarak sürtünme ve aşınmayı azaltır, bu da hareketi kolaylaştırılmasını sağlayarak sürtünme kayıplarını azaltarak tekerleklere daha fazla güç aktarılmasını sağlar. Motor yağı içerdiği deterjanlar vasıtası ile motoru temizlemeye yardımcı olur, pasa karşı korur ve aynı zamanda silindirlerin çevresindeki aşırı sıcağın bir bölümünü kartere indirmeye yardımcı olur.

Mineral Yağ

Ham petrolün destilasyon  edilmesiyle elde edilen  dip ürünün yeniden rafinasyonu ile elde edilen baz yağların içerisine gerekli katık paketlerinin eklenmesi suretiyle üretilir. Fiyatları genelde ucuzdur ve ortalama bir performans sunarlar.

Sentetik Yağ

Laboratuvar koşullarında çeşitli kimyasal işlemlerle elde edilen sentetik baz yağların içerisine gerekli katık paketlerinin eklenmesi suretiyle üretilir. Sentetik yağların hammaddesi olan sentetik baz yağ, ileri teknoloji ile yoğun işlemlerden geçerek üretildiği için maliyeti yüksektir. Ancak hem daha iyi performans, hem daha uzun süreli kullanım sunarlar. Termal dayanıklılıkları fazladır. Yağlama görevlerini daha uzun süreler yerine getirip, daha yüksek ve daha düşük sıcaklıklar ile yüksek basınca ve zorlanmaya karşı daha dayanıklıdırlar.

Viskozite ve Viskozite Endeksi

Viskozite basit şekliyle bir yağın kalınlığının ölçüsüdür. Belirli bir sıcaklıkta yağın ne kadar akıcı olduğunu göstermek için de Viskozite Endeksi kullanılır. Genellikle bir yağ kalınsa viskozitesi yüksek, ince ise viskozitesi düşüktür. Viskozite endeksi bize bir yağın ısıya maruz kaldığında ne kadar inceleceğini gösterir. Rakam ne kadar yüksekse, ısıya maruz kaldığında yağ o kadar az incelir. Rakam düşükse yağın viskozitesi düşük, yüksekse viskozitesi yüksektir. Viskozite endeksi aynı zamanda bir yağın belirli koşullar altında nasıl davranacağını da gösterir. Çok yüksek viskoziteli bir yağ (Ör: 50) özellikle düşük sıcaklıklarda motorun belirli kısımlarına ulaşamayabilir, hatta yüksek devirlerde silindir ile motor arasındaki film kopabilir. Çok düşük viskoziteli bir yağ ise (Ör:0) özellikle aşırı yüksek sıcaklıklarda çok fazla incelerek koruma özelliğini yitirebilir.

Tek Viskozite ve Multi-Viskozite Yağların Özellikleri Nelerdir?

Hizmet ettikleri sıcaklık aralığı bakımından yağlar ikiye ayrılır: Tek viskozite ve çok viskoziteli (multi-viskoziteli) yağlar. Tek viskoziteli yağlar hava sıcaklıklarının daimi olarak sabit olduğu durumlara uygundur, dolayısı ile bu tür yağlar hem yaz, hem kış kullanımına uygun değildir (Ör: 15W-40 değil de sadece 10W) Multi-viskozite yağlar ise yapı olarak değişken hava koşullarında hizmet etme özelliğine sahip olduklarından hem yaz sıcağında, hem de kışın soğuğunda kullanılabilirler. Kalın bir yağ soğuk hava koşullarında jelleşecek ve görevini tam olarak yerine getiremeyecektir. İnce bir yağ ise soğukta rahat akacak, ancak yüksek sıcaklıklarda motor ile silindir arasındaki film tabakası incelecek, ya da kopacaktır. Tek viskoziteli yağların bu dezavantajları üzerine ince bazlı bir tek viskozite yağa çeşitli polimerler eklenmek suretiyle multi-viskozite yağlar üretilmiştir. Eklenen bu polimerler sayesinde multi-viskozite yağlar kışın soğuğunda yada ilk çalıştırma esnasında görev yapabilecek kadar ince, yaz sıcağında güvenebileceğiniz kadar da kalındırlar.

Multi-Viskozite Yağların Tek Dereceli Yağlara Göre Avantajı

Tek viskoziteli bir yağın akıcılığı her sıcaklıkta aynıdır. Çok viskoziteli yağlar ise tek viskoziteli yağlardan farklı olarak kendilerini değişen sıcaklıklara adapte ederler. Çok viskoziteli bir yağ tek viskoziteli bir yağa oranla soğuk havalarda daha akıcı, yüksek sıcaklıklarda ise kesinlikle daha kalın ve güvenlidir. Çok viskoziteli yağlar tek viskoziteli yağlara oranla %1,5 ila %3 arasında yakıt tasarrufu sağlarlar. Çok viskoziteli yağlar hem düşük, hem yüksek sıcaklıklarda daha fazla koruma sağlarlar.

Viskozite açısından 0W/30, 5W/30 gibi yağlar ile 15W/40, 20W/50 yağların farkları

Yağın viskozitesinin uygunluğu kullanım yerine göre değişir. Motorun devri ve teknolojisine göre 0W/30 gibi çok ince bir yağ kullanılarak rahatça motorda yağın dolaşması ve her noktayı yağlaması gerekmektedir. 15W/40,  20W/50 gibi yağlar viskozitesi yüksek olduğundan daha düşük devirli motor teknolojisinin olduğu sıcak iklimlerde kullanılır. Günümüzde uzun ömürlü motor yağlarından  0W/30, 5W/30, 10W/40 gibi sentetik yağlar 15W40, 20W/50 gibi mineral yağlara göre çok daha fazla uzun ömürlüdür. Yağ performans sınıfı nedir? Nasıl anlaşılır?  Performans sınıfını, ambalajların arka yüzünde yer alan etiket üzerindeki SAE, API ve ACEA değerlerinden anlayabilirsiniz.

SAE (Society of Automotive Engineers) Sınıflandırması

SAE sınıflandırması diğerlerinden farklı olarak yağı düşük ve yüksek ısılardaki viskozitesine göre sınıflandırır, dolayısıyla bir miktar daha ayrıntılı olduğu söylenilebilir. SAE sınıflandırmasında derece W harfi ile ayrılan iki rakamdan oluşur. W, winter yani kış anlamındadır ve yağın düşük sıcaklıktaki viskozitesini gösterir. Örneğin 15W-40ta ki 15W gibi. Bu, aynı zamanda yağın baz viskozitesidir, yani polimer eklenmeden önceki asıl viskozitesi. Bu rakam ne kadar düşük olursa yağ o kadar ince olacağından, bu bize aynı zamanda yağın düşük ısılarda ne kadar akıcı olacağını ve motorun ne kadar kolaylıkla çalışacağını da gösterir. İkinci rakam yağın yüksek ısı viskozitesini verir. 15W-40ta ki 40 gibi. Bu rakam ne kadar yüksekse, yağ sıcak iken o kadar viskoziteli, yani kalın demektir. API (American Petroleum Institute) Sınıflandırması  Sınıflandırma iki harf ile yapılır. İlk harf yağın benzinli (S) veya dizel (C) motorlardan hangisine uygun olduğunu, ikinci harf ise yağın aynı gruptaki performans değerini gösterir. Performans sınıflaması her iki grupta da A en düşük olmak üzere benzinli motorlar için A-J arası, dizel motorlar için ise C-F arası yapılır. Benzinli motorlarda: (min. performans) SA..SB..SC..SD..SE..SF..SG..SH..SJ (max. performans) Dizel motorlarda: (min. performans) CA..CB..CC..CD..CE..CF (max. performans) ACEA (Association of European Car Manufacturers) Sınıflandırması  Sınıflandırma bir harfi takip eden bir rakam ile yapılır (A3 gibi). ACEA standardı iki kategoriye ayrılır. Birinci kategori yağın hangi motorda kullanılabileceğini açıklar: Benzinli motorlar için A Dizel otomobil motorları için B Dizel kamyon motorları için C Yağın performans seviyesini ise takip eden rakam belirler: Yakıt ekonomisi için 1 Genel amaç için (ortalama seviye) 2 Yüksek performans için 3 Örneğin A3 benzinli motorlar için yüksek performanslı bir yağı, A1 benzinli motorlar için ekonomi amaçlı bir yağı tanımlar.

Aynı viskozite derecesindeki yağlar arasında neden fiyat farkı olur?

Baz yağın kalitesi, SAE, API veya ACEA performans sınıfına göre kullanılan katık paketleri ve miktarlarına göre fiyat farklılıkları gösterebilir.

Motor neden yağ eksiltir ?

Yağ eksilmesinin ana nedeni motorun teknolojisiyle ilgilidir. Yeni teknolojiyle metaller arası boşluklar en aza indirilerek, motorun daha kompakt olması ve daha fazla performans göstermesi sağlanmaktadır. Bunun sonucunda da yağın eksilmesi meydana gelir. Diğer nedenlerde araç  tanıtım kitaplarında önerilen performans ve viskozite değerlerine uygun yağ seçilmemesi, motoru sürekli yüksek devirlerde kullanılması  ve motor ömrünün azalmış olması veya mekanik bir arıza olması örnek olarak gösterilebilir.

Yağ eksilmesi durumunda farklı marka yağ eklenmesi motora zarar verir mi?

Zorunlu durumlarda aynı viskozite derecesinde ve aynı API sınıfında olan farklı marka yağ eklenebilir. Mineral yağ ile sentetik yağın birbirine karıştırılmamasına dikkat edilmelidir. Aksi taktirde motorda ani ya da doğrudan bir zarar oluşmasa bile yağın kimyasal yapısı bozulabilir, motor koruması azalabilir.  Bu yöntem geçici bir yöntemdir ve yağın en kısa zamanda tümüyle değiştirilmesi tavsiye edilir.

Sabahları  aracın zor çalışması motor yağıyla ilgili bir durum mudur?

Çok soğuk havalarda kalınlaşan yağ ilk çalışma anında motorun içinde rahat dolaşamaz ve aracın zor çalışmasına neden olur. Bu nedenle özellikle soğuk havalarda düşük viskoziteli, kısmi sentetik ya da tam sentetik yağların kullanılması tavsiye edilir.